Zainteresowanie dzieci emocjami oraz zdobywanie umiejętności związanych z rozumieniem emocji wzrasta wraz z nawiązywaniem relacji społecznych. Każdy, niezależnie od wieku, doświadcza w swojej codzienności różnych emocji. Zarówno tych łatwych, jak i trudnych w przeżywaniu. Jeżeli nie wiesz jak rozmawiać z dzieckiem o emocjach – poniższy tekst jest właśnie dla Ciebie.
DLACZEGO DZIECKO CHCE ROZMAWIAĆ O EMOCJACH?
Pierwsze rozmowy dziecka z rodzicami o emocjach służą zrozumieniu swoich własnych uczuć i emocji. Podstawowym celem dziecka jest przede wszystkim chęć odzyskania wewnętrznego spokoju. Największą zmianę w częstotliwości rozmów o emocjach i uczuciach można zaobserwować pomiędzy drugim a trzecim rokiem życia.
Czy wiesz o tym, że na podstawie przeprowadzonych badań psychologicznych*, stwierdzono iż dziewczynki częściej niż chłopcy odnoszą się do swoich emocji? Taką zależność można zaobserwować już około drugiego roku życia. Jednak do tej pory nie stwierdzono, czy ta rozbieżność wynika z różnic indywidualnych, czy też z tego, że matki dziewczynek częściej niż matki chłopców odnoszą się w rozmowie do emocji.
Rozmowa o emocjach pełni różne funkcje w rozwoju psychicznym dziecka. Wśród nich można wymienić m.in.:
- pomoc w wyjaśnieniu zachowania drugiego człowieka,
- możliwość zrozumienia i nazwania swoich własnych emocji,
- uczenie się mówienia o emocjach i uczuciach.
JAK ROZMAWIAĆ Z DZIECKIEM O EMOCJACH?
Odpowiednia literatura
Rozmowę z dzieckiem można rozpocząć od przeczytania książeczki poruszającej tematykę emocji oraz uczuć. Obecnie można znaleźć wiele książeczek dla dzieci, które dotyczą emocji i uczuć, więc każdy rodzic jest w stanie znaleźć coś ciekawego dla swojego dziecka.
Obserwacja dziecka
Dobrze jest obserwować dziecko w kontekście odczuwania emocji. Warto zwrócić uwagę na to: jak dziecko radzi sobie emocjonalnie z różnymi sytuacjami; jak reaguje na konkretne wydarzenia, dzieci lub osoby starsze; czy zadaje pytania oraz czy unika rozmów.
Szczerość w rozmowie
Każde dziecko jest bardzo wrażliwe na emocje swoich rodziców. Dlatego pomimo zapewnień, że jest wszystko w porządku — to widzą np. smutek mamy lub taty. Dobrze jest w takich rozmowach postawić na szczerość i powiedzieć: Wiesz, jest mi smutno, ponieważ… Takie zachowanie pokaże dziecku, że mówienie o swoich emocjach jest czymś naturalnym.
Pamiętaj o tym, że dziecko poprzez obserwowanie Ciebie uczy się regulacji emocji. Dlatego tak bardzo ważne jest to, abyś zaakceptowała to, co czujesz i pozwoliła wybrzmieć swoim emocjom. Jest to istotne z tego względu, że dziecko najwięcej uczy się z komunikatów werbalnych. A jeżeli słowa nie idą w parze z zachowaniem, dziecko odczuwa tzw. dysonans poznawczy, czyli rozbieżność pomiędzy tym co słyszy i widzi.
Uważność w słuchaniu
W trakcie rozmowy z dzieckiem o jego emocjach ważne jest to, aby skoncentrować się zarówno na emocjach dziecka, jak i na uważnym słuchaniu. W ten sposób można pokazać, że to co mówi jest ważne. Dlatego tak istotne jest to, aby w trakcie rozmowy (nie tylko o emocjach) dać dziecku jasny komunikat, że jest zrozumiane.
Gotowość do rozmowy
Otwartość na rozmowę daje dziecku poczucie bezpieczeństwa oraz świadomość, że zostanie wysłuchane. Gotowość rodzica do rozmowy z dzieckiem, opanowanie emocji i zachowanie spokoju dają przestrzeń do zadawania pytań typu: co sprawiło, że tak się czujesz? dlaczego tak się czujesz? czy potrzebujesz mojej pomocy?
Rozmawianie o emocjach dziecka pełni kluczową rolę w kształtowaniu się inteligencji emocjonalnej oraz zdobywaniu umiejętności związanych z regulacją emocji. Jednak to nie wszystko. Takie rozmowy pokazują dziecku, że odczuwanie różnych emocji jest w porządku. W ten sposób dziecko uczy się, że np. popełnianie błędów jest ludzką rzeczą i nie ma wpływu na poczucie własnej wartości.
*Badanie przeprowadzone przez Judith Dunn z zespołem.
