Czym jest koncentracja uwagi?

Zastanawiałaś się kiedyś nad tym, czym jest koncentracja uwagi? Co faktycznie oznacza stwierdzenie 'nie mogę się skoncentrować’? A być może poszukujesz ćwiczeń na koncentrację uwagi, nie tylko dla siebie, ale także dla swojego dziecka, które już za chwilę rozpoczyna rok szkolny?

Na początku rozpocznijmy od małej dawki teorii…

CZYM JEST KONCENTRACJA UWAGI?

Uwaga jest objęciem w posiadanie umysłu, w czystej i żywej postaci, jednego z – jak się wydaje – wielu obiektów lub biegów myśli, możliwych do objęcia w tym samym czasie. (…) Oznacza wycofanie się z pewnych rzeczy, w celu skutecznego radzenia sobie z innymi. 

WILLIAM JAMES

To mechanizm, który odpowiedzialny jest za redukowanie nadmiaru informacji, które znajdują się wokół nas. Dzięki temu system poznawczy dostrzega tylko część bodźców, które docierają do nas za pośrednictwem zmysłów (np. wzrok, słuch) i nie dochodzi do momentu zwanego przeładowaniem. Najważniejszymi aspektami związanymi z uwagą jest świadomość oraz dokonywanie wyboru – rezygnacja z części odbieranych bodźców i skoncentrowanie na jednej rzeczy. To dzięki uwadze uruchamiamy tylko jeden z wielu procesów myślenia, dzięki temu wykonujemy jedną z możliwych reakcji.

Idealnym przykładem czym jest uwaga i jak można pracować nad jej koncentracją jest sytuacja w jakiej obecnie się znajduję. Pisząc niniejszy tekst – siedzę na balkonie. Co rusz przejeżdżają obok samochody, nieopodal sąsiad kosi trawę, a ktoś inny prowadzi rozmowę. I co zrobiłam, aby skoncentrować się na tym, co jest ważne dla mnie w tej chwili? Założyłam słuchawki na uszy, i włączyłam muzykę wspomagającą koncentrację. W ten sposób pozbyłam się wielu innych bodźców płynących z mojego otoczenia i wpływających na moją uwagę, koncentrując się tym samym na tym, co jest dla mnie ważne w tej chwili. 

CZTERY FUNKCJE UWAGI

Warto jeszcze wspomnieć o tym, że uwaga posiada cztery podstawowe funkcje. Należą do nich: selektywność – wybór jednego bodźca; czujność – gotowość na pojawienie się jakiegoś sygnału; przeszukiwanie – czyli wyszukiwanie istotnych dla nas informacji oraz kontrola czynności jednoczesnych – utrzymywanie uwagi na wykonywaniu kilku zadań jednocześnie

ZDOLNOŚĆ WYBORU

Dokonywanie wyboru to nic innego, jak pewnego rodzaju zdolność wyboru jednego bodźca/ciągu myśli kosztem innych. Taka selekcja informacji pozwala na stłumienie części bodźców/myśli, aby skoncentrować się na tym, co z jakichś powodów jest ważniejsze. To właśnie dzięki selektywności jesteśmy w stanie wykonywać większość codziennych czynności, np. czytać książkę w pociągu. Kiedy poziom koncentracji uwagi spada, zamiast czytać – słuchamy np. czyjejś rozmowy.

5 EFEKTYWNYCH ĆWICZEŃ NA KONCENTRACJĘ UWAGI

• Rozwiązywanie i granie w różnego rodzaju łamigłówki i gry matematyczno-logiczne, takie jak: sudoku, memory, szachy, jenga, a także rozwiązywanie działań matematycznych w pamięci.
• Wyszukiwanie poszczególnych elementów, ciągu liter lub cyfr, na przykład odnajdywanie w ciągu liter literki „s”, lub w ciągu cyfr cyfry „4”.
• Wykreślanie poszczególnych wyrazów z ciągu liter.
• Odnajdywanie różnic pomiędzy dwoma pozornie podobnymi obrazkami.
• Rozwiązywanie labiryntów, a także ich samodzielne tworzenie.

ZADANIE STROOPA

Ciekawym przykładem selektywności informacji oraz kontroli poznawczej jest zadanie Stroopa, które polegało na nazwaniu koloru każdego słowa.

Zadanie 1: Nazwij kolor czcionki.

Zadanie 2: Nazwij kolor czcionki.

Zadanie jest do wykonania, ale wymaga redukcji nadmiaru informacji i skoncentrowaniu się na umiejętności czytania. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że w przypadku zadania drugiego znacząco wydłużył się czas reakcji ze względu na istniejące rozbieżności.

Koncentracja uwagi a wielozadaniowość? Uważam, że o ile są to rzeczy nie wymagające od nas zaangażowania, to można wykonywać wiele zadań w jednym momencie. Jednak, gdy zadania są bardziej skomplikowane to lepiej odpuścić. Przy tego typu zadaniach lepiej jest wykonać je oddzielnie, ponieważ spada poziom koncentracji uwagi, a wraz z tym efektywność działania.