Pigmalion był królem Cypru, posiadającym duże zdolności rzeźbiarskie. Pewnego dnia stworzył posąg, który jego zdaniem przedstawiał ideał kobiety. Rzeźba stała się obiektem westchnień Pigmaliona i król spędzał z nią dużo czasu.
W efekcie zakochał się w swoim „ideale” i wyobrażał sobie, że rzeźba staje się prawdziwą kobietą. Marzenie to spełniła Afrodyta, która była silnie związana z Cyprem. Ideał Pigmaliona został przemieniony w prawdziwą kobietę o imieniu Galatea, która później została jego żoną. Jednym słowem można powiedzieć, że coś co było niemożliwe stało się możliwe.
Traktuj człowieka według tego, jak wygląda, a uczynisz go gorszym.
Ale traktując go według tego, kim mógłby być, naprawdę
takim go uczynisz.
Johann Wolfgang von Goethe
Termin Efekt Pigmaliona po raz pierwszy został użyty przez socjologa – Roberta Mertona. Jest on także związany z efektem Rosenthala, nawiązującego do znanego eksperymentu przeprowadzonego przez Roberta Rosenthala i Leonore Jacobson (1968) w szkole podstawowej w biednej dzielnicy.
Efekt Pigmaliona to zjawisko, polegające na zachowywaniu się zgodnie z tym, czego oczekują od nas inni ludzie.
W psychologii efekt Pigmaliona związany jest ze spełnianiem się pozytywnych oczekiwań wobec drugiej osoby. I tak samo jak Pigmalion kreował w swoich wyobrażeniach, że posąg który stworzył, zamienia się w prawdziwą kobietę z krwi i kości, kreujemy sobie pozytywny obraz drugiej osoby i jesteśmy głęboko przekonani o słuszności oraz prawdziwości naszych przekonań i przypuszczeń. Jeżeli postrzegamy nowo poznaną osobę jako bardzo kompetentną oraz inteligentną, i w taki sposób będziemy ją traktować – to poskutkuje to tym, że dana osoba właśnie w taki sposób będzie się zachowywała. Dlaczego? Ponieważ będzie postępować i zachowywać się w sposób zgodny z naszymi przekonaniami.
Rosenthal(1966) przeprowadził jeszcze jeden, mało znany eksperyment, dzięki któremu, po przeanalizowaniu wyników badań okazało się, że szczury nazwane sprytnymi uczyły się szybciej.
Jak przeprowadzono badanie?
Robert Rosenthal poprosił swoich współpracowników oto, aby trenowali szczury, których zadaniem było nauczenie się drogi w labiryncie. Część asystentów dowiedziała się, że szczury są bardzo sprytne i pochodzą z dobrej linii genetycznej. Natomiast druga część asystentów dowiedziała się, że szczury pochodzą z kiepskiej linii genetycznej i są mało rozgarnięte. Jednak podczas badania sytuacja wyglądała w ten sposób, że szczury były przydzielane losowo, a każdy asystent był przekonany, że tresuje szczura z konkretnej grupy. Na podstawie w ten sposób przeprowadzonego badania, uzyskano wyniki, które wykazały, że szczury, które były trenowane przez asystentów przekonanych, że tresują sprytne szczury, szybciej nauczyły się drogi w labiryncie. Natomiast szczury, nazwane głupimi, uczyły się wolniej i potrzebowały więcej czasu, aby zapamiętać całą trasę.
Można powiedzieć, że efekt Pigmaliona przybiera dwie postacie: pozytywną – efekt Galatei oraz negatywną – efekt Golema. Jednak o tym, czym charakteryzują się te dwa „rodzaje” efektu Pigmaliona opowiem następnym razem.
