Odkąd byłam dzieckiem bałam się pająków, myszy i wszelkiego rodzaju robactwa. Do dziś pamiętam, ten paraliżujący strach przed dżdżownicą lub przebiegającym przez pokój pająkiem. Dziś wzbudzają one we mnie po prostu wstręt – nic więcej. Jednak nie zawsze lęk przekształca się tak jak w moim przypadku we wstręt, tylko zamienia się w fobię.
CZYM JEST FOBIA?
To nic innego jak silne odczuwanie lęku, który jest nieadekwatny do danej sytuacji lub istniejącego zagrożenia. Jest to najczęściej spotykana forma zaburzenia lękowego, która może przybrać różną formę. Fobie mogą być związane zarówno z przedmiotami, zwierzętami, jak i różnymi sytuacjami. Wśród najbardziej znanych zaburzeń lękowych (fobii) można wymienić klaustrofobię i agorafobię (lęk przed zamkniętymi i otwartymi pomieszczeniami) oraz akrofobię (lęk wysokości).
Jedna z dziesięciu osób cierpi z powodu
wyraźnej postaci jakiejś fobii.
S. K. Veggeberg
SKĄD WZIĘŁA SIĘ FOBIA?
Istnieje wiele teorii związanych z tym, skąd u ludzi biorą się takie zaburzenia lękowe jak fobia. W zasadzie wszystkie poglądy związane z fobią zależne są od nurtu psychologicznego. Jednak najczęściej pojawiającą się odpowiedzią na powyższe pytanie jest stwierdzenie, że lęk jest efektem wyuczonym oraz nabytym. W jaki sposób? Wystarczy, że ktoś „dla żartu” był straszony pająkami – już takie zdarzenie może spowodować, że pojawi się arachnofobia (lęk przed pająkami). Jednak każdy (zwłaszcza dzieci) uczy się nie tylko poprzez swoje odczucia i doświadczenia, ale także na podstawie obserwacji bliskich. Dlatego tak bardzo ważne jest to, aby „nie przekazywać” swoich lęków dzieciom.
OBJAWY FOBII
Fobia to nie tylko silne odczuwanie lęku, który jest nieadekwatny do danej sytuacji. To także objawy somatyczne występujące wraz z negatywnymi emocjami. Wśród nich najczęściej wymienia się: suchość w ustach, szczękościsk, zawroty głowy, nadmierne pocenie się, drętwienie kończyn (uczucie paraliżującego strachu) oraz spadek lub wzrost ciśnienia.
RODZAJE FOBII
Z klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM – V) wynika, że fobię można podzielić na dwa rodzaje: fobię specyficzną oraz fobię społeczną.
Fobia specyficzna pojawia się wtedy, kiedy występuje bardzo silny lęk wobec określonych sytuacji lub przedmiotów. Większość osób dotkniętych fobią specyficzną sama radzi sobie ze swoim lękiem unikając sytuacji, które wywołują silne poczucie lęku. Jednak gdy lęk przed czymś utrudnia codzienne życia i funkcjonowanie – warto zgłosić się wtedy do specjalisty po pomoc. W przypadku leczenia fobii specyficznej bardzo dobrze sprawdza się desensytyzacjia, czyli inaczej odwrażliwianie. Polega to na redukowaniu intensywności reakcji lękowej organizmu. W czasie trwania terapii ważna jest także technika relaksacji oraz kontroli oddechu, w celu zmniejszania odczuwanego lęku.
PRZYKŁADOWE FOBIE SPECYFICZNE
ALGOFOBIA – lęk przed bólem
ZOOFOBIA – lęk przed zwierzętami
AKROFOBIA – lęk przed wysokością
KLAUSTROFOBIA – lęk przed zamkniętymi pomieszczeniami
MONOFOBIA – lęk przed samotnością
PATOFOBIA – lęk przed chorobą
MYSOFOBIA – lęk przed brudem i zarazkami
NYKTOFOBIA – lęk przed ciemnością
HYDROFOBIA – lęk przed wodą
ARACHNOFOBIA – lęk przed pająkami
Natomiast fobia społeczna dotyczy tych osób, które borykają się z silnym lękiem przed różnego rodzaju wystąpieniami publicznymi. W sytuacji, gdy ktoś zostaje zmuszony do wystąpienia (np. zaliczenie na studiach) często się czerwieni i nadmiernie poci. Gdy fobie społeczne utrudniają normalne i codzienne funkcjonowanie należy zgłosić się nie tylko do psychoterapeuty, ale także do psychiatry ponieważ w trakcie leczenia stosuje się środki doraźne i długotrwałe, których celem jest zmniejszanie poczucia lęku.
Jedno jest pewne, jeżeli fobie w dużym stopniu utrudniają nam funkcjonowanie w życiu codziennym, należy udać się do psychoterapeuty. Wiele osób się czegoś boi. Kwestia dotyczy tego, czy pomimo lęku jesteśmy w stanie normalnie funkcjonować. Jeżeli paraliżuje nas strach do tego stopnia, że wycofujemy się z życia – to warto się udać po pomoc.
