Ulubione sposoby na spędzanie czasu u dzieci przybierają najróżniejsze formy. Od bawienia się ulubionymi zabawkami, po różnego rodzaju gry. Wśród jednej z form spędzania czasu jest rysowanie.
Tak jak z innymi umiejętnościami zdobywanymi przez każde dziecko, tak samo z rysowaniem występują różne etapy rozwoju. I choć istnieje wiele koncepcji związanych z rozwojem rysunku, to jeżeli myślałam o rozwoju rysunku u dzieci, to zawsze myślałam o koncepcji Stefana Szumana.
ROZWÓJ RYSUNKU U DZIECI | KONCEPCJA S. SZUMANA
Należałoby zacząć od tego, że w rozwoju rysunku u dzieci Szuman wyróżnia cztery podstawowe okresy w rozwoju, kiedy to dochodzi do zmian w rysowaniu:
- wczesne dzieciństwo (1. – 3. rok życia),
- średnie dzieciństwo (3.-6. rok życia),
- późne dzieciństwo (6.-10./11. rok życia),
- wiek dorastania (10./11. – 16. rok życia).
Okres, kiedy pojawiają się pierwsze rysunki u dziecka to czas pomiędzy pierwszy, trzecim rokiem życia. To właśnie wtedy powstają pierwsze bazgroty (okres bazgrot), polegające po prostu na zapełnianiu kartki różnego rodzaju kreskami oraz kropkami. Jest to czas, kiedy dziecko próbuje narysować koło.
Po okresie bazgrot pojawia się tzw. okres idioplastyki, który polega na tym, że rysunki dziecka nie odzwierciedlają rzeczywistości, ale podczas prób rysowania dziecko przenosi na kartkę to, co wie o sobie i otaczającym go świecie. To właśnie w tym czasie powstają między innymi głowonogi (3. – 4. r.ż.), czyli kombinacje koła i kresek przedstawiające zarówno ludzi, jak i zwierzęta oraz głowotułów (4.-5. r.ż). Kolejnym etapem są uproszczone rysunki, skoncentrowane na tworzeniu pewnych schematów rzeczy i przedmiotów znajdujących się w rzeczywistości (schemat uproszczony – 5.-7. r. ż.). W okresie średniego dzieciństwa dzieci wyrażają przestrzeń za pomocą układu topograficznego i pasowego.
W etapie etapie rozwoju rysunku, dziecko zaczyna koncentrować się na szczegółach (schemat wzbogacony): rysuje guziki, kokardki, rzęsy i inne drobne elementy. To również czas, kiedy dziecko rysuje korzystając z układu kulisowego.
W ostatnim etapie dziecięce rysunki zaczynają odzwierciedlać rzeczywistość (okres fizjoplastyki). W tym czasie można wyróżnić realizm wrażeniowy, który pojawia się około 12. roku życia i polega na podejmowaniu prób z naśladowaniem natury; oraz realizm intelektualny (ok. 13 r. ż.) – pojawia się wtedy trójwymiarowe przedstawienie postaci i przedmiotów.
Rysowanie to także sposób na przenoszenie przez dziecko swoich myśli, emocji oraz lęków na papier. W ten sposób rysunek może być źródłem informacji na temat dziecka, jego problemów, tym co go trapi, a nawet jeśli nie może lub nie chce nam o czymś powiedzieć. Jednak nie można doszukiwać się „ukrytych” informacji w rysunku dziecka, jeżeli nie znamy dziecka oraz jego doświadczeń.
