Domyślam się, że przynajmniej raz w życiu, ktoś powiedział Wam, że zachowujecie się tak samo lub reagujecie na pewne sytuacje w identyczny sposób, jak ktoś z Waszego bliskiego otoczenia. Powielanie zachowań powoduje, że w niektórych sytuacjach człowiek jest w stanie zachować się lub zareagować tak samo jak zachowują, bądź zachowywały się bliskie osoby, np. rodzice.
To normalne, że człowiek powiela zachowania osób bliskich – zwłaszcza rodziców. Dlatego potrafimy korzystać z tych samych schematów zachowań lub reagujemy w podobny sposób w konkretnych sytuacjach. I choć czasami trudno nam samym dostrzec te podobieństwa w swoim zachowaniu, to osobom trzecim łatwiej jest zauważyć te podobieństwa. Wtedy mogą paść takie słowa jak: zachowujesz się jak Twój ojciec/Twoja matka.
Dlaczego tak się dzieje, że powielamy zachowania najbliższych?
Odpowiedź jest bardzo prosta. Uczymy się pewnych schematów zachowań obserwując otoczenie, a wraz z tym zachowania najbliższych w konkretnych sytuacjach. Dlatego zdarza się, że córka w dorosłym życiu powiela niektóre zachowania swojej matki, a syn zachowania ojca. Choć powtarzanie tych zachowań nie jest do końca skorelowane z płcią, i zdarzają się także takie sytuacje, że córka może powielać zachowania swojego ojca.
TEORIA SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ
W psychologii mówi się, że uczenie przez obserwację otoczenia i zachowań innych osób pojawia się wtedy, kiedy środowisko, czyli otoczenie, w jakim żyje człowiek determinuje jego zachowania. Inaczej ten efekt można nazwać modelowaniem, czyli kształtowaniem zachowań.
Modelowanie jest jednym z dwóch mechanizmów teorii społecznego uczenia się Alberta Bandury, która głosi, że uczenie się zachowań zachodzi poprzez obserwowanie zachowań innych osób. W ten sposób człowiek podtrzymuje pewne zachowania, a w przypadku zmiany otoczenia, niektóre zachowania ulegają zmianom lub zanikom. Dobrym przykładem jest sytuacja, kiedy mówi się, że ktoś zachowuje się niepoprawnie, ponieważ wpadł w złe towarzystwo – oddziaływanie środowiska na zachowanie.
POWIELANIE ZACHOWAŃ
Modelowanie zachowań jest bardzo ważne w przypadku wychowania dzieci i kształtowania się nie tylko konkretnych zachowań. W ten sposób dzieci poznają różnego rodzaju normy, wartości i reguły społeczne. Poprzez obserwowanie środowiska dzieci uczą się nie tylko pozytywnych schematów zachowań, ale także tych negatywnych. Dlatego warto jest czasami zastanowić się nad tym, w jaki sposób reagujemy i zachowujemy się przy najmłodszych członkach rodziny.
Dodatkowo teoria społecznego uczenia się A. Bandury i proces modelowania bardzo dobrze sprawdza się w kształtowaniu dobrych nawyków u dzieci, np. czytania książek.
